کێشەی کورد و هەلومەرجی ئێستا، نووسینی پرۆفیسۆر م.س لازاریۆف، بەشی یەکەم
ئەم باسە لە کتێبی "کوردستانی هاوچەرخ" وەرگیراوە کەبەرێزدوکتور کامران ئەمین ئاوا ، لەروسیەوە وەریگێراوەتە سەرفارسی و لە فارسیشەوە لە لایەن کان ئەمیری قازیوە وەرگێردراوەتە سەر کوردی
تاماوەیەک بەرلە ئێستا کێشەی کورد لەمەسەلە کەمباسەکانی نێو مێدیایی گشتی لەقەلەم دەدرا، بەچەشنێک کە تەنیا لەلایەن پسپۆرانی رۆژهەلاتناس وکەسانی سیاسەتمەدارکە زیاتر هەربەگرفتەکانی رۆژهەلاتی ناوەراست رادەگەیشتن قسەی لێدەکرا. لەشەری کەنداودا بوو کەسرنجی زیاتری کەسانی سیاسیی رۆئاوا و رۆژهەلات ورای گشتیی جیهانی بەرەو کێشەی کورد وکوردستان راکێش کرا. لەراستیدا هۆی هاتنە بەرچاوی کێشەی کورد لەحالی حازردا، پایەوبناغەی پتەوی تاریخی خۆی هەیە. سەرزەمینی نیشتەجیی کوردەکان بەشێوەی جێگیری خۆی ناوەندی بزاوی سیاسی بوە و بەتایبەتیش لەدەورانی ئێمەدا قانونمەندانە وبە حەق گەییشتۆتە نوختەی نیهایەتی خۆی.
ئەگەربمانەوێ هۆی ئەونائارامیانە بزانین بێگومان دەبێ بچینەسەرجیاوازیخوازیەکانی گەلی کورد و نەبوونی نیزامی دەولەتی. گەلی کورد مێژووی نەتەوەییەکەی بە ٢٥٠٠سال مەزەندە دەکرێ، لەکۆنەوە لەو سەر زەمینە ژیاوە و دایم لەدەرفەتی گەیشتن بە سەربەخۆیی خۆی بێبەش بوە، گەلێک نەهامەتی گەورەی لە چەشنی جەنگ، هێرش، سەرکوت،دابەشی وکوتکوت کردنی یەک لەدوای یەکی زێدەکەی و چەوساندنەوەی نەتەوەیی لەسەرملان باربوە. سەرەرای هەمووی ئەونالەباریانە، کوردەکان لەبەشدارانی هەرەگرینگی بەسەرهاتە مێژوویەکانی تاریخ و لانکەی فەرهەنگی جیهانین و ئەوناوچەیە زادگەی سەردارانی مەزن وگەوەرە حکومەتان بوە و شوێنەواری گەورەی لەسەرکلتورو فەرهەنگی خەلکانی دیکەی ناوچەکە بەجێهێشتو.
کوردان هەرگیز دەگەل شەرت وشروتی چەوساوەیی وژێردەستی نەسازاون، هەمیشە بۆ گەیشتن بەئازادی وسەربەخۆیی خەباتیان کردوە وهەرئەوتایبەتمەندیە مێژویەیان، هەلومەرجی فۆرمگیریی گشتیی دەرونناسی نەتەوەیی. ئەوگەلە ورەوانی ئازاد و ئازادی خوازیانەی بەردەوامی بۆ پیکهێناون بەو شێوەیە کە دەگەیەنە هۆوسەبەبەکانی سەرهەلدان وبەربلاویی شۆرشەکانی رزگاریی خوازیی کوردەکان کە لەدەورانی جیاواز جیاوازدا گەیشتۆتە بەرزترین ئەندازەی خۆی. بۆوەی بکرێ تایبەتمەندیەکانی بزانین ولێشی تێبگەین لەو جیهانە ئالۆزونائارامەدا، پێویستە هۆیەکان وکاریگەریی هاتنەگۆری ئەوکێشەیە و قەیرانی ئێستای دیاریبکەین.
کاریگەریەکانی جوغرافیایی "سەرزەمینی کوردان" بە مانای ولاتێک لە باشووری رۆژئاوای ئاسیا دروست دەکا کە کوردەکان دەوێدا پرانێکی تەواو پێک دینن. ئەونێوهێنانە بەمانای دەوڵتی- سیاسی نیە، تەنیا هەربە مانای جوغرافیایی- نەتەوەیی حیسابە. کوردستان کە لە ناوەندترین بەشی ئاسیای رۆژئاوا هەلکەوتوە، دەکوترێ، لە رۆژئاواوە بەرەو رۆژهەلات هەزارکیلۆمێترو لە باکوورەوە بۆ باشوور ٣٠٠ تا ٥٠٠ کیلۆمێتر دریژیی هەیە. گشت پانتاکەی بەمەزەندە ٤٥٠ هەزارکیلۆمێتری چوارگۆشەیە، ٢٠٠٠ کیلۆمێتری چوارگۆشە لە تورکیە، زیاتر لە ١٦٠ هەزارکیلۆمێتری چوارگۆشە لە ئێران، بری ٧٥ هەزارکیلۆمێتری چوارگۆشە لە ئێراق و١٥ هەزارکیلۆمێتری چوارگۆشە لە سوریە. ئەگەرچی زۆربەی کوردەکان لە زێدی مێژوویی خۆیاندان دەژین، دەگەڵ ئەوەش ژومارەی کوردان کە لە دەرەوەی کوردستان ژیان دەبەنە سەر کەم نین. سەت هەزارکەس لە پارێزگەی خۆراسان لە رۆژهەڵاتی ئێران، نزیک بە ٢٠٠ هەزارکەس لە سۆڤیەتی قەدیم، زیاتر لە ١٥٠ هەزارکەس لە ئیسرائیل، زیادتر لە یەک میلیون نەفەرلە ئوروپای رۆژئاوا نیشتەجین وزۆربەش تیکوشەری سیاسین بۆیە بوردی جوگرافیایی کیىشەی کورد لە چوارچیوەی کوردستان تیپەردەکا.
تایبەتمەندیەکانی بەرچاوی جوغرافیایی ـ سیاسیی کوردستان دەگەرێتەوە بۆهاوسنووری دەگەل دوو یان چەند دەولەت" ئیمپەراتۆریی رۆم، بیزانس ، عوسمانی، خەلافەتی عەرب، ئێران". لەپاش ئەوەی قەفقاز لکاوە بە ئیمپەراتۆریی رووسەوە ژمارەیەکی کەم لەکوردەکانیش کەوتنە ئەوێ.
بٶ درێژەی بابەت براوانە باشی دووهەم
0 لێدوانەکان
Karla Gleichauf
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
M Shyamalan
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
Liz Montano
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment